Cüzzam Hastalığı
Cüzzam Hastalığı (Hansen Hastalığı)
Cüzzam, tarih boyunca insanlık için bir korku ve dışlanma kaynağı olmuş bulaşıcı bir hastalıktır. Hansen hastalığı olarak da bilinir ve Mycobacterium leprae adlı bakterinin neden olduğu kronik bir enfeksiyon hastalığıdır. Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre, her yıl dünya genelinde yaklaşık 200.000 yeni cüzzam vakası tespit edilmekte olup, çoğunluğu Asya, Afrika ve Güney Amerika gibi bölgelerde yoğunlaşmaktadır. Bu yazıda, cüzzamın nedenlerini, belirtilerini ve tedavi yöntemlerini detaylı bir şekilde ele alacağız.
Nedenleri
Cüzzam, başlıca Mycobacterium leprae adlı bir bakteri tarafından kaynaklanır. Bu bakteri, insanların solunum yoluyla küçük damlacıklar şeklinde birbirlerine bulaştırabileceği aerosol transferi ile geçer. Bulaşıcılık derecesi düşük olmasına rağmen, temasın uzun süreli ve yakın olması gerekmektedir. Bu hastalığa karşı doğal direnç değişkenlik gösterir ve herkes bakteriye maruz kaldığında hastalık geliştirmez.
Belirtileri
Cüzzamın belirtileri genellikle bulaşmadan sonra uzun bir kuluçka süresi sonrasında (bazen birkaç yıl sonra) ortaya çıkar. Hastalığın belirtileri iki ana türde incelenebilir: tüberküloz formu ve lepromatöz form.
1. Tüberküloz formu (paucibacillary leprosy):
– Deride tek veya birkaç sayıda soluk leke veya düz kabarıklıklar
– Bu lekelerde his kaybı veya duyu azalması
– Deride yaralar ve enfeksiyonlar
2. Lepromatöz formu (multibacillary leprosy):
– Deride ve vücudun farklı yerlerinde çok sayıda lezyon
– Deri lezyonların genişlemesi ve kalınlaşması
– Burun tıkanıklığı ve kronik burun akıntısı
– Yüzün şekil değiştirmesi ve vücudun diğer alanlarında büyük nodüller (düğümler)
Hastalığın ilerleyen evrelerinde, sinir hasarı nedeniyle ağrı hissetme yetisinin kaybolduğu, buna bağlı olarak yanıklar ve kesikler gibi travmaların fark edilmeden derin yaralara yol açabileceği gözlemlenir. Göz zararları da ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Tedavisi
Cüzzamın tedavisi multidrug therapy (MDT) olarak bilinen kombinasyon antibiyotik tedavisi ile mümkündür. DSÖ’nün yönlendirmelerine göre, tüberküloz formu genellikle 6 ay, lepromatöz form ise 12 ay süreyle tedavi edilir. Tedavi, dapsone, rifampicin ve clofazimine içerebilir. Erken teşhis ve etkin tedavi ile cüzzam tamamen iyileşebilir.
Sonuç
Cüzzam, uzun tarihi ve stigmaya rağmen, günümüzde iyi anlaşılan ve etkin bir şekilde tedavi edilebilen bir hastalıktır. Hastalığa karşı küresel farkındalık ve erken teşhis, hastalığın yayılmasını önlemek ve etkilenen bireylerin yaşam kalitesini artırmak için kritik öneme sahiptir. Cüzzamla mücadelede en önemli adım, toplumların bilgilendirilmesi ve hastalık hakkında ayrımcılığın azaltılmasıdır.
