Gizli Şeker (Prediyabet)
## Gizli Şeker (Prediyabet) Nedir?
Gizli şeker, tıbbi adıyla prediyabet, kan şekerinin normalin üstünde ancak diyabet tanısı koymak için yeterli düzeyde yüksek olmadığı bir durumu ifade eder. Bu durum, tip 2 diyabetin öncülü olarak kabul edilir ve zamanında müdahale edilmediğinde diyabet hastalığına dönüşebilir.
Nedenleri
Prediyabetin ortaya çıkışında birçok faktör etkili olabilir:
1. Genetik Yatkınlık: Ailede diyabet öyküsü olan bireylerde prediyabet ve tip 2 diyabet gelişme riski daha yüksektir.
2. Obezite: Vücutta aşırı yağ birikimi, özellikle abdominal (karın bölgesi) yağlanma insülin direncini arttırarak kan şekerini olumsuz etkiler.
3. Fiziksel Aktivite Eksikliği: Düzenli egzersiz yapmamanın, özellikle uzun süreli hareketsiz yaşamın insülin direnci ve prediyabet riskini artırdığı gözlemlenmiştir.
4. Yanlış Beslenme Alışkanlıkları: Yüksek kalorili, işlenmiş gıdalar ve şekerli içeceklerin fazla tüketimi kan şekerini yükselterek prediyabete zemin hazırlar.
Belirtileri
Prediyabet genellikle belirgin semptomlar göstermez. Ancak, bazı durumlarda şu belirtiler görülebilir:
– Sürekli yorgunluk
– Aşırı susama veya ağız kuruluğu
– Sık idrara çıkma
– Bulanık görme
– Açlık hissinin sık yaşanması
– İyileşmeyen yaralar
Tedavisi
Prediyabetin tedavisinde ana hedef, yaşam tarzı değişiklikleri ile kan şekerini normale döndürmek ve diyabetin ilerlemesini önlemektir.
1. Beslenme Düzenlemesi: Diyetisyen eşliğinde hazırlanacak dengeli ve sağlıklı bir beslenme planı, kan şekerinin düzenlenmesine yardımcı olur. Bu plan genellikle yüksek lifli gıdaları, tam tahılları, taze sebze ve meyveleri içerir, işlenmiş gıdaların ve şekerin kısıtlanmasını öngörür.
2. Fiziksel Aktivite: Haftada en az 150 dakika orta şiddette egzersiz yapmak, örneğin yürüyüş, yüzme gibi aktiviteler, kan şekerini düşürmeye ve insülin duyarlılığını artırmaya yardımcı olur.
3. Kilo Kontrolü: Fazla kiloların verilmesi, vücutta insüline karşı duyarlılığın artmasına ve kan şekerinin düzenlenmesine katkı sağlar.
4. Düzenli Sağlık Kontrolleri: Prediyabetin yönetiminde düzenli doktor kontrolü, kan şekerinin izlenmesi ve potansiyel ilerlemelerin erken teşhisi açısından önemlidir.
Sonuç
Gizli şeker veya prediyabet, ciddiye alınması gereken ve müdahale edilmediğinde tip 2 diyabete ilerleyebilecek bir sağlık durumudur. Ancak, erken teşhis ve uygun yaşam tarzı değişiklikleri ile kontrol altına alınabilir ve diyabetin önüne geçilebilir. Sigara ve alkol tüketiminin sınırlandırılması, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, düzenli sağlık kontrollerine gitmek gibi adımlar, bu riski azaltmanın anahtarıdır.
